मे १ अर्थात श्रमिक सम्मानको दिन
नारायण बहादुर बस्नेत
हरेक वर्ष मे १ तारिखमा विश्वभर अन्तर्राष्ट्रिय मजदुर दिवस मनाइन्छ। यो दिवस श्रमिक वर्गको सम्मान, श्रमको मूल्य र अधिकारको सुनिश्चिततासँग सम्बन्धित छ।
यस दिवसको शुरुवात सन् १८८६ मा अमेरिकाको शिकागोबाट भएको थियो, जहाँ ८ घण्टा कामको माग राख्दै मजदुरहरूले प्रदर्शन गरे। हायमार्केट घटनाका रूपमा चिनिने उक्त आन्दोलनले विश्वका श्रमिक आन्दोलनहरूलाई प्रेरणा दियो।
नेपालमा भने मजदुर दिवस औपचारिक रूपमा वि.सं. २००७ सालपछि मनाउन थालिएको हो। नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेसको स्थापना, र त्यसपछिका विभिन्न श्रमिक संगठनहरूको योगदानले नेपाली श्रमिक आन्दोलनको जग बसायो।
आज नेपालमा सरकारद्वारा न्यूनतम पारिश्रमिक, सामाजिक सुरक्षा कोष, श्रम ऐन लागू गरिए पनि असंगठित क्षेत्रमा कार्यरत श्रमिकहरूको अवस्था अझै पनि दयनीय छ।
ईँटा उद्योग, निर्माण क्षेत्र, गार्मेन्ट र घरेलु कामदारका रूपमा कार्यरत श्रमिकहरू अझै न्यून ज्याला, असुरक्षित कार्यस्थल र विभेदमा परिरहेका छन्।
पोखराका एक होटल श्रमिक भन्छन्, “हामी बिहान ६ बजेदेखि राति १० बजेसम्म काम गर्छौं, तर १० हजार रुपैयाँ पनि पुरा पारिश्रमिक आउँदैन।”
भक्तपुरको ईँटा उद्योगमा कार्यरत महिला मजदुरले भनिन्, “बर्खामा काम बन्द, हिउँदमा काम धेरै हुन्छ। तर तलब स्थिर छैन, सुविधा शून्य छ।”
त्यसैले, मे १ केवल इतिहासको स्मरण होइन, श्रमिक अधिकारको सुनिश्चितता र सामाजिक न्यायको प्रतिबद्धता जनाउने दिन पनि हो।
नेपाल जस्तो श्रमिक-प्रधान अर्थतन्त्रमा “श्रमको सम्मान, समाजको समृद्धि” भन्ने नारालाई व्यवहारमा उतार्नु सबैको दायित्व हो।
– श्रमिक दिवसको सम्पूर्ण श्रमिक वर्गलाई एकता, सम्मान र ऐक्यबद्ध शुभकामना।
Comments
Rupee Exchange Rate